Αγρίππας

I

Όνομα μυθολογικών και ιστορικών προσώπων. Η λατινική λέξη agrippa σημαίνει το βρέφος που βγαίνει με τα πόδια και όχι με το κεφάλι.

1. Μυθικός βασιλιάς της ιταλικής πόλης Άλβα. Δεν υπάρχουν ιστορικά στοιχεία για την περίοδο της βασιλείας του.

2. A. Μενήνιος (6ος-5ος αι. π.Χ.) Ρωμαίος ύπατος. Η Σύγκλητος τον έστειλε, μαζί με άλλους πρέσβεις, για να πείσει τους πληβείους που είχαν φύγει από τη Ρώμη το 494 π.Χ. να γυρίσουν στην πατρίδα τους. Έμεινε θρυλικός επειδή, στην αποστολή εκείνη, διηγήθηκε στους πληβείους τον μύθο πως τα μέλη του σώματος συμφώνησαν να πάψουν να εργάζονται για να μην τροφοδοτούν πια το στομάχι και σε λίγο πέθανε ολόκληρο το σώμα.

3. Α. Μάρκος Βιψάνιος (Marcus Vipsanius Agrippa, 63-12 π.Χ.) Πολιτικός σύμβουλος, στρατηγός και γαμπρός του Αυγούστου. Υπήρξε ο κυριότερος παράγοντας της ανόδου του Οκταβιανού στην απόλυτη εξουσία. Βρισκόταν μαζί του στην Απολλωνία, όταν ήρθε η είδηση της δολοφονίας του Ιουλίου Καίσαρα και πήγε μαζί του στη Ρώμη για να διεκδικήσει τη διαδοχή (44 π.Χ.). Ο Α. βοήθησε τον διάδοχο του Καίσαρα να στρατολογήσει έναν δικό του ιδιωτικό στρατό. Μερικά χρόνια αργότερα, ενώ διοικούσε τη Γαλατία για λογαριασμό του Οκταβιανού, συνέτριψε μια ανταρσία των φυλών της Ακουιτανίας και οδήγησε τα στρατεύματά του πέρα από τον Ρήνο. Για να τον ανταμείψει, ο Οκταβιανός τον έκανε ύπατο το 37 π.Χ. Στο μεταξύ o Οκταβιανός είχε ηττηθεί από τον Σέξτο Πομπήιο, που διοικούσε τον στόλο στις ιταλικές θάλασσες. Χρειαζόταν τη βοήθεια του Α., που βρήκε πληρώματα και κατασκεύασε ένα μεγάλο λιμάνι στον όρμο της Νάπολης, χρησιμοποιώντας τις λίμνες Λούκρινους και Αβέρνους. Τον επόμενο χρόνο, o Α. εξαπέλυσε μια επίθεση εναντίον της Σικελίας και o Πομπήιος νικήθηκε από τον Α. Όταν τελικά η ασταθής συμμαχία που μοίραζε τον ρωμαϊκό κόσμο μεταξύ Οκταβιανού και Μάρκου Αντωνίου κατέρρευσε, η αποφασιστική νίκη στο Άκτιο πραγματοποιήθηκε χάρη στον στρατηγό Α. (31 π.Χ.). Τo 28, μαζί με τον Οκταβιανό, o Α. εκκαθάρισε τη ρωμαϊκή σύγκλητο. Τον Ιανουάριο του 27, ο Οκταβιανός ανήγγειλε πως είχε αποκατασταθεί στη Ρώμη ομαλή κυβέρνηση και πήρε τον τίτλο αύγουστος. Στα 15 χρόνια που ακολούθησαν, ο Α. υπήρξε βασικά ο κύριος βοηθός και αναπληρωτής του Αυγούστου, μένοντας στη Ρώμη ή πηγαίνοντας στις επαρχίες. Σπάνια οι δύο άντρες βρίσκονταν μαζί στο ίδιο μέρος. Το 23, έτος μιας συνωμοσίας εναντίον του Αυγούστου και μιας σοβαρής ασθένειάς του, πέθανε ο νεαρός Μάρκελλος, ανιψιός του Αυγούστου και σύζυγος της κόρης του Ιουλίας και το 21, ο Α. νυμφεύτηκε τη χήρα σε τρίτο γάμο. Έγινε έτσι και γαμπρός του Αυγούστου. Πήγε κατόπιν στη Γαλατία και την Ισπανία, όπου συμπλήρωσε την κατάκτηση και την υποταγή των χωρών αυτών.

Το 18, ο Αύγουστος παραχώρησε στον Α. μερικές από τις εξουσίες του και υιοθέτησε τον Γάιο (γεννημένο το 20) και τον Λεύκιο (γεννημένο το 17), γιους του Α. από την Ιουλία, γιατί αγωνιούσε για τη διαδοχή του. Το 17, ο Α. πήγε να επιθεωρήσει τις ανατολικές επαρχίες και έμεινε εκεί επί τέσσερα χρόνια. Ρύθμισε τα ζητήματα του βασιλείου του Βοσπόρου, ίδρυσε αποικίες στη Βηρυτό και την Ηλιούπολη και ακολούθησε πολιτική φιλίας με τον Ηρώδη τον Μέγα. Γύρισε το 13, για να αρχίσει επιχειρήσεις εναντίον των Πανονίων στο Ιλλυρικό, αλλά πέθανε στις αρχές του επόμενου έτους. Στο τέλος της ζωής του, ο Α. έφτιαξε έναν γεωγραφικό χάρτη όλης της υδρογείου και ήθελε να τον υψώσει σε δημόσιο χώρο, για να τον βλέπουν οι Ρωμαίοι και να υπερηφανεύονται για την κυριαρχία τους σε όλο τον τότε γνωστό κόσμο.

4. Α. Ηρώδης. Βλ. λ. Ηρώδης.

5. Α. ο φιλόσοφος (1ος αι. π.Χ.). Σε αυτόν οφείλονται οι πέντε τρόποι σκέψης, δηλαδή οι λόγοι αμφιβολίας, των σκεπτικών φιλόσοφων: ο από διαφωνίας τρόπος, δηλαδή οι διαφωνίες των συνηθισμένων ανθρώπων και των φιλοσόφων, ο εις άπειρον εκβάλλων, δηλαδή η ανάγκη επ’ άπειρον απόδειξης κάθε νέας αλήθειας, o από του προς τι, δηλαδή η υποκειμενικότητα κάθε αντίληψης, o εξ υποθέσεως, δηλαδή η παραδοχή ορισμένων δογμάτων ή γενικών αρχών, και ο διάλληλος τρόπος, δηλαδή ο φαύλος κύκλος της απόδειξης του αισθητού με το νοητό και του νοητού με το αισθητό. Τo γενικό συμπέρασμα είναι πως δεν έχουμε καμιά βεβαιότητα για τη γνώση μας, αφού όλοι οι τρόποι με τους οποίους την αποδεικνύουν οι φιλόσοφοι είναι ελαττωματικοί.

6. Αστρονόμος (1ος αι. μ.Χ.). Καταγόταν από τη Μικρά Ασία. Παρατήρησε τη σκίαση των Πλειάδων από τη Σελήνη και μέτρησε την απόσταση ορισμένων απλανών αστέρων από τη Γη. Έργα του Α. δεν έχουν διασωθεί, εκτός από μικρά αποσπάσματα.

Ρωμαϊκό γλυπτό που αναπαριστά τον Ρωμαίο πολιτικό και στρατηγό Μάρκο Βιψάνιο Αγρίππα με τη σύζυγό του Ιουλία και την ακολουθία του (Εθνικό Μουσείο Αρχαιολογίας, Ρώμη).

II

Όνομα δύο αγίων της Ανατ. Ορθόδοξης Εκκλησίας.

1. Καταγόταν από τη Δαμασκό. Πέθανε με μαρτυρικό θάνατο μαζί με τον Καισάριο. Η μνήμη του τιμάται την 1η Νοεμβρίου.

2. Ο μάρτυς. Την ύπαρξή του γνωρίζουμε μόνο από ένα υπόμνημα του οσίου Αγαπητού, επισκόπου Συναού, ο οποίος αναφέρει ότι τον είδε, την ώρα του μαρτυρίου του, μαζί με τον Βικτωρίνο, τον Δωρόθεο και τον Θεόδουλο. Η μνήμη του τιμάται στις 18 Φεβρουαρίου.